Historia
Laskowa to wieś położona w powiecie limanowskim w województwie małopolskim. Pierwsze historyczne wzmianki o wsi pochodzą z 1402 roku. W XV wieku połowę wsi zakupił rycerz Jakusz z Lasocic, który dał początek rodzinie Laskowskich. Rodzina ta władała wsią aż do 2 połowy XVII wieku. Za czasów Laskowskich, prawdopodobnie w 1677 roku, powstał dwór modrzewiowy, parterowy, o konstrukcji zrębowej, wzniesiony na planie prostokąta. Dwór był otynkowany, nakryty łamanym, wysokim dachem. W roku 1688 ostatnie właścicielki z rodu Laskowskich, sprzedały zadłużone dobra w Laskowej krakowskiemu biskupowi Janowi Michałowskiemu. W 1689 roku, do Laskowej przybyli pierwsi misjonarze sprowadzeni z Francji, zwani powszechnie „ Francuzami”. Z rąk Michałowskiego otrzymali oni tutejsze dobra, a w dworze zorganizowali ośrodek administracyjny swoich dóbr. Misjonarze rozbudowali istniejący dwór , zamieniając dawny dworski salon w kaplicę p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Zgromadzenie misjonarzy i ich działalność doprowadziły do znacznego rozwoju lokalnego rolnictwa i utworzenia pięciu folwarków. W latach 80 XVIII wieku, ziemia limanowska włączona została do zaboru austriackiego. W związku z tym, dwór w Laskowej uległ sekularyzacji, a od 1783 roku Laskową podporządkowano administracji państwowej Urzędu Cyrkularnego w Bochni. W XIX wieku dwór wraz z zabudowaniami gospodarczymi zakupił ród Skrzyńskich, następnie dobra przeszły w ręce Żochowskich herbu Brodzic. W czasie rabacji galicyjskiej dobra w Laskowej nie odniosły poważniejszych zniszczeń. W roku 1924, dwór i dobra w Laskowej przeszły drogą koligacji rodzinnych na własność rodziny Michałowskich herbu Jasieńczyk pochodzących z Dąbia koło Szczyrzyca. W 1945 roku, dwór w Laskowej został zajęty przez ówczesnego marszałka radzieckiego Koniewa, który uczynił tutaj siedzibę sztabu planującego przejęcie Krakowa. W 1946 roku dwór i folwark zostały odebrane prawowitym właścicielom – rodzinie Michałowskich i przejęte przez Państwowy Fundusz Ziemski. W tym okresie, w dworze mieściły się najpierw urząd gminy, następnie świetlica, biblioteka, schronisko młodzieżowe, przedszkole. Wówczas dwór popadał w coraz większe zniszczenia i dewastację. W połowie lat 90 XX wieku, dwór został odkupiony od gminy przez rodzinę Michałowskich ( potomków ostatnich przedwojennych właścicieli), którzy rozpoczęli intensywne prace remontowe i konserwatorskie. Obecnie ( 2020 rok) dwór , a dokładnie jego hol i podłużna sala pełniącą niegdyś rolę dawnej kaplicy są udostępnione do zwiedzania, po wcześniejszym kontakcie telefonicznym. Pozostała część dworu jest własnością prywatną, służy jako część mieszkalna.
Opis
Dwór w Laskowej stanowi przykład XVII wiecznej siedziby ziemiańskiej, zbudowanej w stylu barokowym. Jest to budynek parterowy, drewniany, konstrukcji zrębowej, posadowiony na kamiennych fundamentach. Z zewnątrz budynek dworu jest potynkowany na biało. Dwór pokryty jest gontowym, wysokim, łamanym dachem tzw. polskim w stylu krakowskiego. Dwór został wzniesiony na planie prostokąta, wejście do niego znajduje się na krótszej ścianie frontowej budynku. Wewnątrz budynek podzielony został na trzy podłużne trakty, z których środkowy mieści sień. Na prawo od sieni znajdują się pokoje mieszkalne, natomiast na lewo podłużna sala pełniąca kiedyś rolę reprezentacyjnej kaplicy.
Dawna kaplica posiada bogatą dekorację stropu oraz obiegający pomieszczenie fryz podstropowy z 2. połowy XVII w. Strop jest podzielony drewnianymi i stiukowymi ramami na pola tworzące kompozycję złożoną z pięciu owali: w środkowym, największym owalu znajduje się malowane na płótnie przedstawienie Chrystusa błogosławiącego, a w czterech skrajnych widoczne są popiersia ewangelistów. Pozostałe pola pokrywa barwna polichromia o motywach roślinnych i geometrycznych. Dwór w Laskowej otoczony jest pozostałościami po parku krajobrazowym. W pobliżu budynku dworskiego znajdują się zabudowania gospodarcze należące do folwarku z przełomu XVIII i XIX wieku, a także kapliczka św. Jana Nepomucena z XVIII wieku.
Rejestr zabytków.
Laskowa gm. Laskowa – dwór, park z aleją lipową (dojazdową), kapliczka św. Jana Nepomucena, A-11 z 08.04.1968 , A-62 (Nsz)
Bibliografia
1. Sitowski J., Dwory i dworki w limanowszczyźnie oraz ich właściciele w ostatnich dziesiątkach XIX w. Piotrków Trybunalski 1918.
2. Dutkiewicz J., Powiat limanowski (w:) Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom 1 Małopolska, Szablowski J. (red.), wyd. Państwowy Instytut Sztuki, Warszawa, 1953.
3. Kornecki M., Dwór w Lakowej na tle polskiego krajobrazu kulturowego XVII wieku. „Rocznik Historii Sztuki” t. 17, 1988, s. 247-260.
4. Ellnain Z., Laskowa – uratowany dwór. „Spotkania z zabytkami”, nr 11, 1999, s. 21-22.
Strona internetowa:
Strona internetowa Otwarty Przewodnik Krajoznawczy,
https://www.krajoznawcy.info.pl/w-malym-bialym-dworku-62513, dostęp z dnia 28.08.2020
Strona internetowa Gazeta Krakowska,
https://gazetakrakowska.pl/dworek-w-laskowej-chetnie-odwiedzany-przez-turystow/ar/978470, dostęp z dnia 28.08.2020