Dwór w Zembrzycach

Dwór z zembrzyc

Historia

Na początku XIX w. wieś posiadał Stanisław Ostrzeszowicz herbu Leliwa, który w latach 1807-1810 zbudował zachowany do dzisiaj dwór. Rezydencja od 1830 r. do lat 90. XIX w. należała do Znamięckich, później w jej posiadanie weszła Zofia Targowska, która w 1895 r. sprzedała miejscowy majątek rodzinie Habsburgów z Żywca. W latach 30. XX w. Habsburgowie wynajęli rezydencję na ochronkę dla dzieci i biura nadleśnictwa Jordanów, a w 1938 r. rozparcelowali posiadłość i grunty sprzedali okolicznym mieszkańcom. W 2. poł. XX w. w dworze mieściło się  przedszkole prowadzone przez siostry zakonne, a od 1961 r. państwowe, zamknięte w latach 90. XX w. Nieużytkowany  zabytek szybko znalazł się w ruinie. W 2005 r. sprzedano budynek wraz z przyległą 32 arową działką Caritasowi Archidiecezji Krakowskiej.  Obecnie znajdują się w nim warsztaty terapii zajęciowej dla osób niepełnosprawnych prowadzone przez Caritas Archidziecezji Krakowskiej.

Opis

Dwór usytuowany jest w północnej części wsi naprzeciwko budynku zespołu szkół. Pierwotnie otoczony był niewielkim parkiem w którym znajdował się staw. Obecnie teren wokół zabytku zajmuje rozległy ogród ozdobny. Fasada dworu skierowana jest na zachód. Dwór przed remontem i przebudową był obiektem murowanym z cegły, potynkowanym, parterowym o zwartej, prostopadłościennej bryle, podpiwniczonym, nakrytym dachem czterospadowym z desek pokrytych papą, z portykiem w wielkim porządku z czterema kolumnami toskańskimi i trójkątnym frontonem związanym z facjatą poprzedzoną balkonem, z jedenastosiową fasadą,  dwutraktowym. W czasie ostatniego remontu m.in. usunięto kapitele kolumn, „zaostrzono” trójkątny szczyt wieńczący portyk, dodano okienka dachowe, zmniejszono otwory okienne parteru. 

Rejestr zabytków

nr rej.: A-368/78 z 17.10.1978

oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie. 03-10-2017 r.

Bibliografia

  • Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. I. Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 61.
  • Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982.
  • Libicki Piotr, Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu ( w granicach województw małopolskiego i podkarpackiego), Poznań 2012, s. 534-535.
  • Dokumentacja konserwatorska obszaru zbiornika wodnego „Świnna Poręba”, cz. I, t.10, Wieś Zembrzyce, oprac. Tadeusz Śledzikowski, Pracownie Konserwacji Zabytków Kraków 1989, m-pis Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.
  • Karta ewidencyjna, Zembrzyce. Dwór ob. przedszkole + mieszkanie prywatne, oprac. Tadeusz Śledzikowski, Kraków 1993, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.

Ustawienia