„Wśród świętych…”
Wystawa ze zbiorów Muzeum- Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec
Wystawa „Wśród świętych…” prezentuje rzeźby znajdujące się na co dzień w magazynach w Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec. Kolekcja rzeźb skupiona w przestrzeni poza obszarem dostępnej ekspozycji, została pozyskana do muzeum na drodze darowizny, czy zakupu. Rzeźby dotychczas nie były prezentowane na wystawach stałych i czasowych.
Obiekty znajdujące się w magazynach muzealnych są doskonałym źródłem informacji dla obecnych jak i przyszłych pokoleń, mają wartość historyczną i kulturową, niosą określone znaczenie. Warto zatem je pokazywać i udostępniać publiczności dla celów naukowych, edukacyjnych, kształtować poprzez nie wrażliwość poznawczą i estetyczną.
Na wystawie „Wśród świętych…” eksponowane są rzeźby o tematyce religijnej, powszechnie nazywane świątkami. Wśród nich przeważają rzeźby przedstawiające Jezusa Chrystusa, oraz wizerunki świętych patronów. Rzeźby te cechuje uproszczona forma, redukcja detali, statyczność. Zarazem jednak ukazują one interesujące ujęcie tematu, zachwycają formą czy rzeźbiarskimi rozwiązaniami. Cechuje je indywidualizm twórcy, a także umiejętność naśladowania otaczającej natury czy profesjonalnych dzieł.
Na wystawie znajdują się rzeźby obrazujące ostatnie chwile Chrystusa, związane z Jego męką i śmiercią. Pośród wybranych są przedstawienia Chrystusa Upadającego wspartego na kolanach i łokciach oraz rzeźby wyobrażające Chrystusa Nazareńskiego
i Boleściwego. Wizerunki te przedstawiają cierpiącego Chrystusa prowadzonego ze skrępowanymi sznurem dłońmi, ale pełnego dostojeństwa i majestatu.
Jednym z najczęstszych motywów wśród rzeźb ludowych była figura Chrystusa Frasobliwego. Przedstawienie figur Frasobliwego rozpowszechniło się na terenie Polski już w XVI wieku. Występowały one w kapliczkach przydrożnych, ale także w kościołach.
W przekonaniu Chrystus Frasobliwy był ucieleśnieniem Boga, rozumiejącym wszelkie ludzkie niedole, litującym się nad ciężkim losem, martwiącym się upadkiem grzeszników. Frasobliwy ze zbiorów muzeum w Wygiełzowie, przedstawia postać rozmyślającego Jezusa w pozycji siedzącej, nagiego odzianego jedynie w przepaskę na biodrach, z głową w koronie cierniowej, opartą na dłoni. Wyraz twarzy Frasobliwego wyraża smutek, zadumanie, pogrążenie w żalu, umęczenie.
Pośrednikiem w kontaktach pomiędzy człowiekiem a światem Boskim byli święci. Przypisywano im szczególną moc wstawienniczą, zapewniającą ochronę przed nieszczęściami, chorobami. Figurki świętych stawiano w ważnym miejscu
w chałupie, w domowych kapliczkach, nierzadko wnoszono je do zagród czy stajni.
Święty Jan Nepomucen według tradycji ludowej jest patronem, który ochraniał zasiewy i pola przed powodzią.
Figurki świętego umieszczane były przy mostach oraz na polach. Święty Jan Nepomucen uważany był również za patrona tajemnicy spowiedzi, życia rodzinnego. Rzeźby na wystawie przestawiają Go w szacie kapłańskiej z palcem na ustach jako symbolem zachowanej tajemnicy spowiedzi i milczenia. Znaną postacią wśród rzeźb o tematyce religijnej jest święty Józef.
W religijności ludowej to postać istotna, będąca opiekunem Jezusa i mężem Najświętszej Maryi Panny. Rzeźba przedstawia święta Józefa obejmującego Jezusa, co wyrażać miało ojcowską miłość i postawę uwielbienia dla Syna Bożego. W czasach gdy dominowała drewniana zabudowa i nie trudno było o pożar, szczególną rolę odgrywał święty Florian. Jego rzeźby rozmieszczano w domach i gospodarstwie, jako ochronę od pożaru i związanych z nim nieszczęść. Świętego przedstawiono w pozycji stojącej,
w hełmie na głowie, lejącego wodę z wiaderka.
Wystawa czasowa: „ Wśród świętych…”. Wystawa ze zbiorów Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny
w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec
Czas ekspozycji: 15 czerwiec – 30 wrzesień 2022 r.
Miejsce ekspozycji: mała sień, dwór z Drogini,
na terenie Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec
Scenariusz i realizacja, tekst: Izabela Jarczyk
Kurator wystawy: Izabela Jarczyk
Pomoc w aranżacji wystawy: Justyna Hudzik, Marzena Skórkiewicz, Mirosław Grzywnowicz
