Historia:
Modlnica to wieś położona blisko Krakowa, na trasie prowadzącej do miejscowości Olkusz.
W XIII wieku, była to wieś prywatna, w XIV i XV wieku należała do Czaderów i rodu Prusów. W XVI wieku była własnością rodziny Salomonów, dzięki którym uległa znacznemu powiększeniu i rozkwitowi gospodarczemu. Za czasów Mikołaja Salomona datuje się budowę renesansowego, drewnianego, piętrowego budynku pełniącego funkcję dworu. Majątek w Modlnicy przez kolejne lata przechodził w ręce, m.in: księdza Stanisława Fogelwederowa, rodziny Kucharskich, Franciszka Jordana z Zakliczyna, następnie Michała Łętowskiego. Od roku 1782 dobra w Modlnicy stały się własnością szlacheckiej rodziny Konopków herbu Nowina, aż do roku 1945. Pierwszy właściciel z rodziny Konopków, Józef Konopka podjął się remontu istniejącego dworu. Jednakże, dwór ten niebawem spłonął. W latach 1784-1787 Józef Konopka zlecił budowę nowego dworu, którą wykonał krakowski budowniczy Karol Kriszker. Wówczas powstał barokowo- klasycystyczny dwór, parterowy z drewnianym gankiem, ulokowany na planie prostokąta. Otoczenie dworu zostało obsadzone wiekowymi drzewami, tworzącymi park o powierzchni 3,5 hektara. W kolejnych latach, dwór rozbudowywano i przebudowywano do zaistniałych potrzeb administracyjno- gospodarczych. W dworze w Modlnicy, na zaproszenie Józefa Konopki, wiele czasu spędził Oskar Kolber- etnograf, folklorysta. Kolberg pracował w Modlnicy nad tomami dzieła pn „ Lud’”, a także zbierał materiały dotyczące miejscowego folkloru słownego i muzycznego. Ostatnim właścicielem dworu i Modlnicy z rodziny Konopków, był szambelan Adam Nowina Konopka. Po jego śmierci w 1931 roku, dwór zaczął podupadać, w związku z brakiem odpowiedniego zarządcy. Dzieci Adama Konopki wyjechały poza granice kraju, a prawowita właścicielka przeniosła się do Krakowa. Po II wojnie światowej, dwór popadał w coraz większą ruinę, aż do roku 1959, kiedy przejął go Uniwersytet Jagielloński. W latach 60 XX wieku, z ramienia Uniwersytetu przystąpiono do odrestaurowania obiektu z przeznaczeniem na „ Dom Pracy Twórczej”. Z biegiem lat, zmieniała się jednak funkcja i przeznaczenie dworu. Od 1995 roku, znajduje się tutaj Ośrodek Recepcyjno- Konferencyjny Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Opis:
Dwór w Modlnicy, powstał w latach 1784-1787, z fundacji i inicjatywy ówczesnego właściciela wsi Modlnica, Józefa Konopki herbu Nowina. Był to obiekt w stylu klasycystycznym, murowany, parterowy, wzniesiony na planie prostokąta. Budowniczym i projektantem dworu był Karol Kriszker. W wieku XIX, dwór przebudowano i nieznacznie rozbudowano. Wówczas po stronie wschodniej, dobudowano trzeci trakt o charakterze gospodarczym, po stronie północnej dodano alkierze-ryzality. Front dworu rozbudowano o czterokolumnowy portyk zwieńczony szczytem z półokrągłym okienkiem. Okna ozdobiono wykonywanymi w tynku, trójkątnymi nadokiennikami. W latach 20 XX wieku, od strony wschodniej powstał dziedzińczyk ogrodzony kamiennym murem do którego przylegała wieżyczka. Obecny zewnętrzny wygląd dworu w Modlnicy pochodzi z XIX wieku, z uwzględnieniem zachodzących wówczas przeobrażeń i przebudowań. Wnętrze dworu jest dwutraktowe, na jego osi znajduje się salon i sień wejściowa, po bokach ulokowane są pokoje mieszkalne. Wnętrze dworu, zaaranżowano jako siedzibę szlachecką z czasów XVIII i XIX wieku. Urządzono je stylowymi meblami, oraz obrazami o tematyce historycznej i obyczajowej. Na ścianach salonu, wyeksponowano kolekcje trofeów i XVII wiecznych grafik o tematyce łowieckiej należących i ofiarowanych przez Adama Konopkę, ostatniego właściciela majątku w Modlnicy.
Z dawnego oryginalnego wyposażenia dworu zachowały się jedynie trzy kominki. Dwór otoczony jest dużym, zabytkowym parkiem, skomponowanym w stylu włoskim, w którym znajdują się kilkusetletnie drzewa: lipy, wierzby, topole.
Rejestr zabytków:
Modlnica gm. Wielka Wieś – zespół dworski: dwór z przyległym murem, pergolą i wieżyczką, lamus, park i tereny po folwarczne w granicach ogrodzenia, A-298 z 21.09.1971 [A-651/M]
Bibliografia:
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
Kornecki M., Fischinger A., Lepiarczyk J., Chrzanowski T., Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie, Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN 1971.
Lorentz S., Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Warszawa : Wydawnictwo „Interpress”, 1982.
Strona internetowa Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, https://dnidziedzictwa.pl/dwor-w-modlnicy/#_opis, dostęp 29.07.2020.
Strona internetowa Domy gościnne Uniwersytetu Jagiellońskiego, http://www.dg.uj.edu.pl/modlnica/o-nas, dostęp 29.07.2020.
Strona internetowa Odkrywcza Turystyka, https://odtur.pl/atrakcje/modlnica-dwor-konopkow-w-modlnicy.html, dostęp 30.07.2020.