Święconka i dawny sposób barwienia jajek.

kosz wielkanocny

W Wielką Sobotę przypada tradycyjny zwyczaj święcenia pokarmów. Święcenia pokarmów odbywały się przed kościołem, przed dworem, czy chałupą zamożnego gospodarza. Do poświecenia przynoszono pokarm w koszach, nieckach przystrojonych gałązkami bukszpanu lub mirtu, wyłożonych białymi serwetami znajdowały się : bochen chleba, gotowane jaja, szynka, wianek kiełbasy, pieprz i ocet, ser, masło, chrzan, sól. Nierzadko na samej górze święconki, kładziono baranka z cukru lub gipsu. Każdy pokarm, poświęcony w tym dniu, posiadał swoją głębszą symbolikę.
Bochenek chleba – to chleb, który Chrystus rozdał apostołom w czasie ostatniej wieczerzy. Chleb traktowany był też jako podstawowy i najważniejszy pokarm człowieka. Jego poświęcenie miało sprawić, że w domu zapanuje dobrobyt i pomyślność.
Jaja – jako symbol nowego życia, odrodzenia, nadziei i płodności.
Szynka – miała symbolizować Ukrzyżowanego Chrystusa. Kojarzona bywała też z dostatkiem i dobrobytem, które poświęcone miało zostać z domownikami przez cały rok .
Kiełbasa – to powrozy którymi był skrępowany Chrystus.
Pieprz i ocet – napoje jakimi raczono Jezusa przed śmiercią.
Ser– traktowany jako pokarm, który symbolizuje współpracę sił natury, zwierząt i człowieka. Poświęcony miał zapewnić rozwój i dobrobyt zwierząt hodowlanych i gospodarstwa.
Chrzan – święcony jako symbol siły fizycznej i dobrego zdrowia, wzmacniający symboliczne właściwości pozostałych pokarmów.
Sól– chroniąca pokarmy przed zepsuciem, symbol trwałości i nieśmiertelności.
Baranek– jako chrześcijański symbolem Zmartwychwstałego Chrystusa.

SPOSOBY BARWIENIA JAJEK
Na terenach będących w zasięgu badań naszego Muzeum najpowszechniejszym sposobem zdobienia było barwienie jaj w łupinach cebuli.
Kolor żółty do brązu – łupiny cebuli;
Jasnożółty – kora młodej jabłoni z dodatkiem kwiatów majówki błotnej oraz suszonych kwiatów jaskrów polnych;
Zielony – wywar z widłaka, młode żyto ozime, inne zboża i trawy, liście pokrzywy lub liście barwinka, a także suszony kwiat fiołka i jemioła;
Brunatny – liście bazylii, można go też było uzyskać przez moczenie jajek w wodzie stojącej w wydrążeniu pnia dębowego;
Fioletowy – kwiaty ciemnej malwy;
Czerwony (od pomarańczowego do karminu) – łupiny cebuli, kora dębowa, szyszki olchowe, owoce czarnego bzu, suszonych owocach czarnej jagody, w odwarze z robaczków zwanych czerwcami.
Ponadto do barwienia jajek używano farbki do bielizny, kawy i cynamonu.

Ustawienia