Wystawa czasowa – ”Koronkowe święta”
Stowarzyszenie Miłośników Tradycyjnego Rękodzieła Ludowego i Artystycznego Lud – Art przy Muzeum Etnograficznym w Krakowie powstało 17 marca 2005 roku, lecz jego korzenie sięgają Klubu Hafciarskiego działającego przy Krakowskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego od maja 1993 roku. Pomysłodawczynią i założycielką Klubu Hafciarskiego była dr. Urszula Janicka – Krzywda: kustosz MEK, instruktorka haftu, dziennikarka, badaczka kultury ludowej, laureatka wielu prestiżowych nagród i wyróżnień w dziedzinie zachowania tożsamości kulturowej w Małopolsce.
Stowarzyszenie Lud – Art skupia przedstawicieli różnych pokoleń, środowisk i zawodów, których łączy zamiłowanie do rękodzieła i szczególna wrażliwość. Lud – Art prowadzi bardzo bogatą działalność wystawienniczą i dydaktyczną, do chwili obecnej ma na swym koncie 116 wystaw zbiorowych o różnorodnej tematyce. Stowarzyszenie przeprowadza również pokazy rękodzieła, warsztaty w szkołach, Domach Kultury, na imprezach promujących rękodzieło ludowe i artystyczne, przybliżając tym samym jego znaczenie i miejsce w polskiej tradycji w kraju i poza jego granicami. Członkinie Stowarzyszenia biorą udział w licznych konkursach regionalnych i ogólnopolskich zdobywając nagrody i wyróżnienia, promując tym samym rękodzieło ludowe i artystyczne. Mottem naszej działalności jest hasło: TRADYCJA I WSPÓŁCZESNOŚĆ.
Rok 2018 był rokiem szczególnym. Z okazji Jubileuszu 25 lat działalności Stowarzyszenia, zarząd zorganizował uroczyste wystawy o tematyce regionalnej, które odbiły się szerokim echem w mediach: ” Piękna nasza Polska cała” w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie, oraz w ROK Częstochowa w ramach XIX Dni Europejskiej Kultury Ludowej. “Brzegiem Wisły nić się wije” w Centrum Kultury Podgórze-Dwór Czeczów; obydwie wystawy objęte honorowym patronatem Prezydenta Krakowa prof. Jacka Majchrowskiego. Wystawa koronek “Nicią z przeszłości. Pokaz prac reaktywujących dawne wzory sztuki koronczarskiej” w Muzeum Narodowym “Dom Jana Matejki” w Krakowie, objęta honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Stowarzyszenie liczy obecnie 34 członkinie. Od 26 już lat spotykamy się w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, ul. Krakowska 46, w każdy wtorek od 16:00 do 18:30, z przerwą wakacyjną od lipca do października.
Wystawa “Koronkowe Święta” jest 117 wystawą prac członkiń stowarzyszenia, a 4 prezentowaną w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie, na której prezentujemy prace wykonane w różnych technikach koronczarskich.
Halina Dulemba
Wiceprezes Stowarzyszenia Lud-Art.
O KORONKACH
Koronki klockowe- początki koronkarstwa klockowego sięgają odległych czasów i choć powszechnie przyjmuje się, że ojczyzną jego są Włochy- wiele wskazuje na to, że wywodzi się ono ze Wschodu. Znany bowiem jest fakt, że w Syrii i Grecji wyrabiano koronki tego typu na długo, zanim w XVI wieku pojawiły się we Włoszech. Za wschodnim pochodzeniem tej techniki koronkarskiej przemawia również i to, że wzory pierwszych koronek miały charakter wschodni lub bardzo do niego nawiązywały.
Postawę wzoru pierwszych koronek klockowych stanowiły, na których tle delikatnie zarysował się wzór. Były to koronki stosunkowo mało efektowne, wykonane w kształcie pasów lub taśm z nici srebrnych lub złotych. Nazwa koronki klockowej pochodzi od narzędzi pracy, tj. klocków.
Koronki teneryfowe- są odmianą koronek igiełkowych. Robi się je na osnowie nałożonej na foremkę. Ojczyzną koronek teneryfowych jest Ameryka Południowa, a do Europy przybyły z Brazylii w końcu XVI i na początku XVII w. Znalazły licznych zwolenników i wykonawców, zwłaszcza w Hiszpanii i południowej Francji. Początkowo znane były jedynie w kształcie kół promieniście rozchodzących się od środka koła nitkach osnowy, przez co zyskały nawet miano koronek słonecznych. Później wyrabiano je w różnych kształtach, głównie jako kwadraty, prostokąty i pasy z ząbkami.
Koronki szydełkowe- należą do najbardziej popularnych, lubianych i często wykonywanych. Znane są w całej Europie. Zawdzięczają swą popularność niezwykle urozmaiconej technice, dużej różnorodności motywów i wzorów oraz podatności na tendencje mody.
Koronki czółenkowe (frywolitki)- powstały w końcu XVII w., a początkiem XVIII w. osiągnęły już bardzo wysoki poziom wykonania i dużą popularność. Pierwsze koronki czółenkowe wykonywane były jednym czółenkiem. Z poszczególnych elementów łączonych ze sobą za pomocą pikotów- tworzono stosunkowo proste koronki w postaci taśm do obszywania brzegów materiału. Z biegiem czasu, koronki czółenkowe osiągały coraz bardziej skomplikowaną budowę i coraz większą szerokość. Do wykonania takich koronek stosowano nie jedno, lecz kilka czółenek jednocześnie, a dla ułatwienia pracy wprowadzono czółenka różnokolorowe. Najbardziej charakterystyczną cechą tych koronek jest budowa oparta na łączeniu kolistych lub wpółkolistych elementów składających się na motywy tworzące wzór.
Opracowanie tekstu
Jadwiga Gruca
Prezes Stowarzyszenia Lud-Art.
Wystawa czasowa: ,, Koronkowe Święta ‘’
Czas ekspozycji: 22 listopada 2019 – 31 stycznia 2020 roku
Miejsce ekspozycji: Dwór z Drogini, na terenie Muzeum Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec
Kurator wystawy: Beata Sanak, Izabela Jarczyk
Współpraca: Agnieszka Mitka, Aneta Cinal, Damian Buła, Piotr Skórkiewicz, Mirosław Grzywnowicz
Wernisaż wystawy: 16 grudnia godz. 12.00 – Dwór z Drogini