Muzeum Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec zaprasza na wystawę ,, Świątecznych życzeń czar’’ od 1 grudnia 2021 do 31 stycznia 2022 roku.
,, Jest taki dzień, gdy jesteśmy wszyscy razem,
Dzień, piękny dzień,
Dziś nam rok go składa w darze.
Niebo – Ziemi, Niebu – Ziemia,
Wszyscy wszystkim ślą życzenia’’.
Pierwsze drukowane kartki świąteczne powstały w 1843 roku w Anglii. Sir Henry Cole urzędnik państwowy posiadający wielu przyjaciół i znajomych pragnął wszystkim wysłać listy z życzeniami świątecznymi, na które poświęcał mnóstwo czasu. Postanowił zamówić u przyjaciela malarza rysunek z wypisanymi życzeniami, wydrukować go i wysłać do znajomych. Rysunek przedstawiał rodzinę przy świątecznym stole, wykonał go artysta z Londynu, John Horsley.
Współtwórcą świątecznych kartek należy uznać również Wiliama Maw Egley’a, który w 1842 roku wysłał znajomym życzenia świąteczne z namalowanymi przez siebie obrazkami. Pierwsze kartki wysyłane w kopertach nie cieszyły się jednak popularnością, dopiero wprowadzenie kartek bez koperty z adresem na odwrocie spowodowało rozpowszechnienie się tej formy składania sobie życzeń świątecznych.
Projekt pocztówki bez koperty nazwany ,, pocztowy listek’’ zgłoszony został 30 listopada 1865 roku przez Heinricha von Stephena generalnego poczmistrza . Jednak ta propozycja została odrzucona i dopiero cztery lata później profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego Emanuel Hermann udowodnił, że taka forma wysyłania pozwoli zaoszczędzić czas i koszty. Pomysł zyskał uznanie i popularność a sprzedaż pocztówek wzrastała z roku na rok.
W 1900 roku w Warszawie ogłoszono konkurs na nazwę karty pocztowej w języku polskim. Zgłoszono 296 propozycji, min. liścik, otwartka, pisanka i pocztówka. Nazwę pocztówka wymyślił Henryk Sienkiewicz i ta nazwa zyskała największe uznanie.
Czas do zakończenia pierwszej wojny światowej uznawany jest za złoty okres pocztówek, nie tylko ze względu na ilość wysyłanych kart, ale również ze względu na ich wysokie walory artystyczne. Wydawano pocztówki okolicznościowe, świąteczne, religijne, muzyczne, ze zwierzętami i kwiatami; poświęcone wydarzeniom historycznym i kulturalnym.
Na prezentowanej wystawie są wielkoformatowe wydruki dawnych kart świątecznych z początku XX wieku. Przybliżają tradycyjne symbole tych świąt, sięgają do tradycji i obrzędów ludowych. Te małe obrazki, często o wysokim poziomie artystycznym wykonywane były niejednokrotnie przez uznanych artystów. Większość prezentowanych kart świątecznych przedstawia tematykę kolędniczą.
Oryginały kart pocztowych pochodzą ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. S, Udzieli w Krakowie.
